Miasto dzięki bliskiemu Zalewowi Wiślanemu łączy się z Morzem Bałtyckim - poprzez naturalną Cieśninę Piławską na terenie Rosji (Obwód Kaliningradzki) oraz nową polską inwestycję, jaką jest Przekop Mierzei Wiślanej. Z uwagi na morskie połączenie Elbląg posiada morski port towarowy i pasażerski, a także obsługuje własne morskie przejście graniczne.
Elbląg jest miastem na prawach powiatu, a także siedzibą władz powiatu elbląskiego i gminy wiejskiej Elbląg, ale samo miasto nie wchodzi w ich skład, stanowiąc odrębną jednostkę samorządu terytorialnego. Miasto jest ośrodkiem przemysłu ciężkiego, spożywczego, meblarskiego. Miasto ma również znaczenie turystyczne, w czym pomaga popularną w regionie atrakcją, jaką jest wybudowany w XIX wieku Kanał Elbląski ze słynnymi pochylniami, którymi statki pokonują różną wysokość powierzchni wody w kanale.
Elbląg znajduje się w północnej Polsce w województwie warmińsko-mazurskim nad rzeką wpływającą do Zalewu Wiślanego i wodnym połączeniem z należącym do Rosji Obwodem Kaliningradzkim. Miasto leży w historycznych Prusach Górnych, na obszarze dawnego bałtyckiego terytorium plemiennego Pogezanii. Stanowi również część Powiśla.
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Elbląga jest XIV-wieczna Brama Targowa. Jest to wysoka aż na 26 metrów wieża z bramą, będąca w przeszłości fragmentem nieistniejących już murów obronnych miasta. Po remoncie przeprowadzonym w 2006 roku, na jednym z najwyższych pięter wieży utworzono taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę elbląskiego Starego Miasta, w tym położoną bezpośrednio pod główną arterię starego Elbląga, czyli ulicę Stary Rynek. Kilka lat wcześniej na wieży pojawił się zegar - mniejsza kopia ogromnego zegara, który znajdował się tu do końca II wojny światowej. W bramie, przez którą niegdyś przejeżdżał tramwaj, spółka Tramwaje Elbląskie ułożyła fragment torów, aby przypominały o tym szlaku komunikacyjnym w mieście.
