Prawa miejskie nadano Zabrzu dopiero w 1922 roku, chociaż już wcześniej wieś była zabudowana nie tylko miejsko, ale powszechny był tu wyraźny wielkomiejski charakter. Rozmach cywilizacyjny ówczesnej wsi widać na przykładzie komunikacji publicznej - tramwaje mechaniczne obsługiwały wieś Zabrze już od 1894 roku, podczas gdy tramwaje konne obsługiwały miasto Warszawę aż do 1908 roku.
Zabrze jest jednym z centralnych i zarazem największych ośrodków Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii GZM, którą zamieszkuje ponad 2,3 miliona osób. Zabrze jest ważnym ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i naukowym, a od początku XXI wieku stanowi coraz popularniejszy kierunek turystyki industrialnej, dzięki wielu zabytkowym śladom przemysłowej przeszłości, która spowodowała od XIX wieku ogromny rozwój miasta.
Miasto znajduje się w południowo-środkowej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), na Wyżynie Katowickiej, nad rzekami Kłodnicą i Bytomką, w dorzeczu Odry. Zabrze leży w zachodniej części Metropolii GZM, na trzech ważnych szlakach komunikacyjnych na osi wschód-zachód - lini kolejowej Kraków-Wrocław, autostrady A1, a także wewnątrzmetropolitalnej Drogowej Trasy Średnicowej (DTŚ) z Mysłowic do Gliwic. Zabrze historycznie, regionalnie i etnicznie należy do Górnego Śląska.
Kiedyś w pełni funkcjonująca kopalnia węgla kamiennego, dzisiaj muzeum, Zabytkowa Kopalnia Guido pozwala swoim gościom zjechać na głębokość wcześniej dostępną wyłącznie górnikom. Kopalnia została założona w połowie XIX wieku przez hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka, który nadał jej swoje imię. Kopalnia funkcjonowała do początku XIX wieku, jednak jej zabytkowe walory spowodowały, że część podziemnych chodników kopalni udostępniono turystom już 1982 roku, tworząc na poziomie -170 metrów Skansen Górniczy. Samodzielne muzeum powstało dopiero po likwidacji pracy kopalni w 2007 roku i poza poziomem -170, udostępniono turystom też poziomy -320 i -355 metrów. Podczas zwiedzania Kopalni Guido można zobaczyć jak działa elektryczna maszyna wyciągowa z 1927 roku, a do podziemi zjechać szolą, czyli windą górniczą. Trasy obejmują podziemne wyrobiska z czasów prowadzenia eksploatacji. Prezentowane są również podziemne stajnie, kaplica św. Barbary i pracujące maszyny górnicze. Niezwykłą atrakcją jest też udanie się do najgłębiej położonego pubu w Europie, który muzeum otworzyło 320 metrów pod ziemią!
