Część miasta, od której wzięło nazwę nowe miasto Ruda Śląska, pomimo faktu, że przebiega przez nią główna linia kolejowa, ma najbardziej prowincjonalny, niemal wiejski charakter. Jest to też najbardziej urokliwa dzielnica, ponieważ na niewielkim obszarze znaleźć można interesujące miejskie kamienice, wille, wiejskie zagrody, a nawet ruiny średniowiecznego zameczku.
Ruda Śląska jest częścią najbardziej zurbanizowanego obszaru w Polsce, jakim jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i stanowi jeden z jej ośrodków centralnych. Miasto zostało utworzona 1 stycznia 1959 roku z połączenia miast Ruda i Nowy Bytom, których każda dzielnica w przeszłości rozwijała się jako odrębna miejscowość, stąd związki pomiędzy dzielnicami nie są duże, a każda z dzielnic posiada rozpoznawalne centrum. Za administracyjne centrum całego miasta uchodzi Nowy Bytom, w którym mieści się Urząd Miasta oraz najważniejsze instytucje publiczne. Natomiast handlowo-usługowe funkcje pełni głównie dzielnica Wirek.
Miasto Ruda Śląska znajduje się w południowej Polsce, w województwie śląskim, w samym środku Metropolii GZM. Miasto graniczy aż z sześcioma innymi miastami i tylko jedną wsią. Geograficznie Ruda Śląska położona jest na Wyżynie Śląskiej na dziale wodnym między dorzeczami Wisły i Odry. W dzielnicy Chebzie znajdują się źródła Rawy, głównej rzeki Katowic. Ruda Śląska historycznie, regionalnie i etnicznie należy do Górnego Śląska.
W Nowym Bytomiu, dzielnicy administracyjnej Rudy Śląskiej, przy okazałym gmachu urzędu miasta i głównym placu miejskim znajduje się imponująca swoją wielkością i formą świątynia katolicka - kościół św. Pawła Apostoła. Ta prawdziwie monumentalna świątynia neoromańska została wzniesiona na początku XX wieku, a wzbogacono ją też o elementy sztuki starochrześcijańskiej, bizantyjskiej i ottońskiej. Dzieło Johannesa Franziskusa Klompa z Dortmundu, architekta pochodzenia holenderskiego, jest cennym przykładem neoromańskiej architektury sakralnej w Polsce. Powstanie tak wielkiego kościoła było wynikiem potrzeb silnie rozwijającej się przemysłowego miasta, szybko rozbudowującego się i posiadającego coraz więcej mieszkańców. Poza wielkością budynku imponuje również tempo z jakim go zbudowano - kamień węgielny poświęcono w 1911 roku, a gotową świątynię konsekrowano już rok później.
